Historische graslanden

Historische graslanden

De steile hellingsgraslanden van de Tiendeberg en omgeving bestaan al zeker 2000 jaar. Daarmee behoren ze tot de oudste permanente graslanden van Vlaanderen. Sinds de Middeleeuwen werden de hellingen als gemeenschappelijk weidegebied door de bewoners van Kanne gebruikt. Vooral schaapskuddes onder leiding van een herder begraasden het gebied. Niet alleen de schaapswol bezorgde de herder een inkomen. Ook de mest die de dieren ’s avonds in de stal achterlieten, en die dus niet op de graslanden terecht kwam, werd gebruikt voor de akkers. Omdat de schapenmest niet op de graslanden terecht kwam, kregen de hellingsgraslanden een schraal of voedselarm karakter. Op de graslanden liet men nauwelijks bomen of struiken toe om de grasproductie optimaal te houden, met als gevolg dat er een warm (micro)klimaat ontstond. Door deze ingrepen van de mens ontstond er een schrale en warmteminnende vegetatie met bijhorende fauna.

De bodemopbouw van de Tiendeberg is heel uitzonderlijk. Op de hellingen komen zowel kalk (onderaan), geel zand, grind en leem (bovenaan) aan de oppervlakte. Als water en vuur komen deze kalkrijke en zure bodems elk met hun typische planten samen en zorgen het hele groeiseizoen lang voor een unieke bloemenzee.

Vanaf de 20e eeuw verloren de hellingsgraslanden hun economische waarde. Langzaamaan groeiden de graslanden na de Tweede Wereldoorlog dicht en stond de eens zo rijke fauna en flora op het punt om te verdwijnen. Toen in 1988 het gebied in beheer kwam van Natuurpunt vzw, hadden nog maar weinig stukken een open karakter. Er werd meteen beslist om een herstelbeheer in gang te zetten. Samen met de Jeugdbond voor Natuurstudie en Milieubescherming (JNM), plaatselijke vrijwilligers en de gemeente Riemst werden bramen en struweel verwijderd en kwam er opnieuw begrazing met schapen en geiten. Na jaren van intensieve werken kunnen de vrijwilligers een knap resultaat voorleggen. Resultaten waren al snel zichtbaar in de vorm van bloemrijke graslanden met zeldzame orchideeën en vlinders. Zeldzame planten en dieren doen het weer erg goed en iedereen kan weer genieten van het open landschap met zijn weidse vergezichten. De eeuwenoude graslanden werden in ere hersteld!